CDS nedir?

Credit Default Swap(CDS), bir alacaklının, 3. bir kişiye belli bir ücret ödeyerek, alacağını garantilemesidir. Yani alacaklının, borçlunun iflas riskinden kurtulmasıdır. Bu riski, artık CDS satıcısı üstlenmiştir. Elbette belli bir ücret karşılığı. Bu ücrete "CDS premium"(CDS primi) denir.

Çok basitçe anlatacak olursam, diyelim ki bir arkadaşınızın size 100 TL borcu var. Ve siz arkadaşınızın bu borcu ödeyemeyeceğinden korkuyorsunuz. Başka bir arkadaşınız size şöyle bir öneride bulunuyor: "Bana her ay 1 lira ver, eğer arkadaşın ödeyemezse, 100 liranı ben vereceğim." Kabul ederseniz, siz de CDS yapmış olursunuz.

Ülkeler ve büyük şirketler söz konusu olduğunda ise işler şöyle işliyor. CDS genellikle bonolar için kullanılıyor. Yatırımcı, elindeki bonoları garanti altına almak için, CDS satıcısına prim ödüyor. Olası bir iflasta, CDS satıcısı, yatırımcının bonolarının nominal değerini ödemekle yükümlü. Bu ödemeden sonra bonolar CDS satıcısına geçiyor. Yani aslında CDS satıcısı iflas etmiş bonoları satın alıyor. Artık ne kadarını kurtarabilirse. (recovery rate nedir?)

CDS'ler hakkında en önemli nokta, CDS için ödeyeceğiniz primin ne kadar olacağıdır. Bunu ne belirler? Elbette ülkenin/şirketin iflas etme ihtimali... CDS satanlar, ülkenin iflas etme ihtimali yüksekse daha yüksek prim talep edeceklerdir. Aynı şekilde yatırımcılar da kendilerini koruma altına almaya daha istekli olacaklarından, bu yüksek primleri ödemeye razı olacaklardır. Böylece risk algısına göre arz-talep eğrilerinin kesiştiği yerde CDS primi oluşacaktır. Endeks tahmini yazıma bir kaç ülkenin primlerini(spreadlerini) koymuştum. Örneğin, Yunanistan'ın spread'i 450 bp (baz puan nedir?) civarında. Bu demek oluyor ki, bonolarınızı garanti altına almak için, her yıl nominal değerlerinin (par value) 4.5%'sini CDS primi olarak ödemeniz gerekiyor. Aynı spread, İrlanda için 170 bp civarında. Demek ki, piyasa İrlanda'nın batma ihtimalinin Yunanistan'dan daha az olduğunu düşünüyor.

CDS'in ne olduğunu, spread'lerin nasıl yorumlanacağını anlatmaya çalıştım, borsadan uzak duracağım şu bir kaç günde, bu tarz yazılara ağırlık vermek istiyorum. Zaten bu dönem derslerim de tamamen bu konularla (Risk Yönetimi, Sabit Getirili Enstrümanlar, Finansal Türevler, Yatırım Yönetimi dersleri alıyorum bu dönem) ilgili, öğrendiklerimi elimden geldiğince paylaşmaya devam edeceğim.