Munzam Karşılık Nedir?

Munzam karşılık (reserve requirement), bankaların topladıkları mevduatların merkez bankasındaki hesaplarında tutmak zorunda oldukları kısmına denir.

Her banka, topladığı mevduatın bir kısmını merkez bankasında tutmak zorundadır. Önceleri iflas riskine karşı az da olsa koruma sağlanması amacıyla çıkarılan bu kural, günümüzde daha çok bir piyasa likiditesi kontrol aracı olarak kullanılmaktadır. Bankaların merkez bankasına yatıracakları munzam karşılıklar, merkez bankasının açıkladığı "munzam karşılık oranı"'na göre belirlenir. Bu oran arttığında piyasada likidite azalır(çünkü daha çok para merkez bankasında durur), oran azaldığında piyasada likidite artar.

Likidite kontrol araçlarından biridir fakat çok sık kullanılmaz, "bugün munzam karşılık oranı 5%, yarın 7% " gibi bir durum söz konusu değildir. TCMB en son 6%'den 5%'ye düşürmüştü 16.10. 2009'da, bildiğim kadarıyla ondan beri bir değişiklik olmadı. Şu an Türkiye bankaları için munzam karşılık oranları:

TL için: 5%
Döviz için: 9%

Dediğim gibi munzam karşılık oranı sadece uzun vadeli likidite kontrolü için kullanılabilir( 6'dan 5'e düşürüp krizde likiditeyi arttırmak gibi amaçlarla)

Ek: Yazıyı yazdığım tarihteki oranlar artık geçerli değil. Geçtiğimiz günlerde bu oranlar TL için %5.5'e, döviz içinse %11'e yükseltildi. Değişiklikler oldukça yeni eklemeler yaparım.

Ek2: Son oranları Güncel Zorunlu Karşılık Oranları adlı yazımızdan takip edebilirsiniz.