Kaldıraç nedir?

Finans piyasalarında kaldıraç kullanmak, aldığınız bir pozisyonun bir kısmını kendi varlıklarınızdan, bir kısmını da borçlanarak karşılamanız demektir. Bu tarz kavramları örnekle anlatmak her zaman daha kolaydır.

Vob'dan yola çıkarak anlatalım. Şu an Vob'da işlem gören IMKB30 kontratları için yatırmanız gereken teminat kontrat başına 805 TL. Vob'da pozisyon büyüklüğü (İMKB30 endeksi / 1.000)x100 TL formülüne göre hesaplanıyor. IMKB30 kontratı bu akşam 69,750'den kapattı, yani tam kapanışta alış ya da satış yapan kişi, 6975TL' lik bir pozisyon açmış oldu.

805 TL yatırarak 7000TL'lik bir pozisyon açmak kulağa çok hoş gelebilir. Endeks 70,000'den 72,000'e çıktığında kontrat başına 200 TL (25%) kazanırsınız. Teminatınız her gün hesaplanır, ertesi gün hesabınıza geçer. Ama tabii ki 68,000'e düştüğü takdirde de 25% kaybedersiniz ve aracı kurumunuzdan teminat tamamlama çağrısı gelir. Yani yatırdığınız teminat artık yeterli değildir, ekleme yapmanız gerekiyordur. Eğer yatırmazsanız, aracı kurum hala 600 TL teminatınız olduğu halde pozisyonu kapatma hakkında sahiptir.

Kaldıraç kullanmak getirinizi katlar , çünkü aldığınız riski de katlar. Scalping nedir? başlıklı yazımda belirttiğim gibi, 1'e 400'lük astronomik kaldıraç oranları sadece forex piyasalarında bulunur ve yatırdığınız bütün parayı 5 dakika içinde kaybetmenize sebep olabilir.

Elbette kaldıraç oranı yatırımcının kendisine kalmıştır, Vob'da 1610 TL yatırıp tek kontrat açarsanız, kaldıraç oranını yarıya düşürmüş olursunuz. Bu getirinizi de sınırlayacaktır tabii ki.

Sonuç olarak, kaldıraç faydalı birşeydir, her bütçeden yatırımcıya (ya da spekülatöre) tahminlerini kazanca çevirme şansı verir, herkesin kendi algısına göre bir risk seviyesi belirlemesine yardımcı olur.